لهستان کشوری در اروپای خاوری است. جمهوری لهستان کشوری است در مرکز اروپا، شرق آلمان، شمال جمهوری چک، جنوب منطقهٔ کالینینگراد (روسیه)، جنوب غرب لیتوانی و غرب بلاروس و اوکراین.
قوه مجریه این کشور به ترتیب رئیس جمهور، نخست وزیر و هیات وزیران است. رئیس جمهور برای مدت ۵ سال انتخاب میگردد که حداکثر یک رئیس جمهور میتواند دو دوره در این پست خدمت کند.
نام این کشور در بیشتر زبانهای اروپایی صورتی از پول (Pole) است. در زبان لاتین و برخی زبانهای اروپای شرقی و خاورمیانه به آن صورتی از «لخ» یا «له» میگویند. لخ یا له از نام قومی میآید که حدود بیش از یکهزارسال پیش درسرزمین کنونی لهستان زندگی میکردهاند و به لخ (lęch) معروف بودند.
تاریخ
لهستان بزرگ در سال ۹۶۶ میلادی توسط میزکوی اول بنا نهاده شد که متعلق به خاندان پیاسْت بود. قبایل جنوبی لهستان، لهستان کوچک را تشکیل دادند. دو لهستان در سال ۱۰۴۷ میلادی توسط کازیمیر اول با یکدیگر متحد شدند، لهستان با یک ازدواج سلطنتی در سال ۱۳۸۶ میلادی بین دختر پادشاه لهستان و پسر پادشاه لیتوانی با این کشور ادغام شد. این دولت لهستانی – لیتوانیایی بین قرون ۱۴ تا ۱۶ میلادی به اوج اقتدار خود رسید. این دولت توانست در مقابل قدرتهای برتر آن زمان مثل شوالیههای آلمانی، توتنیها، روسها و ترکهای عثمانی، موفقیتهایی حاصل کند. فقدان یک پادشاهی نیرومند در سده ۱۸ میلادی باعث شد که ابرقدرتهای آن زمان مثل، روسیه، پروس و اتریش بتوانند، لهستان را سه بار در سالهای ۱۷۷۲، ۱۷۹۲ و ۱۷۹۵ میلادی تجزیه و تقسیم کنند، از آن پس دوران زوال لهستان آغاز شد.
در سال ۱۹۱۸ و با به حکومت رسیدن مارشال یوزف پیلسودسکی (Marshall Józef Piłsudski) لهستان بار دیگر در اروپا عرض اندام کرد، در ۱۱ نوامبر ۱۹۱۸ در لهستان یک نظام جمهوری برقرار گردید. در سال ۱۹۱۹، پیانیست و میهن پرست مشهور، ایگناس پادورسکی (Ignace Paderewski) نخست وزیر لهستان شد. در سال ۱۹۲۶ پیلسودسکی در یک کودتا قدرت کامل را از آن خود کرد و تا زمان مرگش در ۱۲ می۱۹۳۵ در لهستان یک حکومت دیکتاتوری برقرار نمود. در سال ۱۹۳۹ و پس از جنگ جهانی اول پیمان محرمانهٔ عدم تجاوز بین هیلتر (آلمان) و استالین (شوروی)، موسوم به پیمان مولوتوف – روبین تروپ امضا شد و این دو کشور لهستان را به طور مخفیانه بین خود تقسیم نمودند و با هم قرار گذاشتند که شوروی از شرق و آلمان از غرب لهستان را اشغال کنند، در ۱ سپتامبر ۱۹۳۹ همین اتفاق هم افتاد و شوروی و آلمان از شرق و غرب لهستان را اشغال کردند، و معاهدهٔ تقسیم لهستان در ۲۸ سپتامبر ۱۹۳۹ به امضای دو طرف رسید. والدیسلاو رازکیویس (Władysław Raczkiewicz) رهبر تبعیدی لهستان که به فرانسه تبعید شده بود در تبعید یک حکومت تشکیل داد، پس از شکست و اشغال فرانسه در سال ۱۹۴۰، رازکیویس به لندن نقل مکان کرد. در ژوئن ۱۹۴۱، ارتش هیلتر با نادیده گرفتن پیمان خود با شوروی به این کشور حمله برد، در جریان این حمله کلیهٔ خاک لهستان به اشغال نازیها درآمد. در دوران اشغال لهستان، نازیها تلاش داشتند تا ریشهکنی فرهنگ لهستانی، فرهنگ نازیستی را جایگزین آن کنند. با پیشروی ارتش شوروی به سمت ورشو، لهستانی های این شهر علیه اشغالگران نازی شورش کردند که به شورش ورشو مشهور هست. هدف این شورش این بود که اداره ورشو و لهستان پس از خروج آلمانی ها در دست لهستانی ها بماند. ارتش شوروی که از این شورش مطلع شده بود، از پیش روی به سوی ورشو بازایستاد و ارتش آلمان توانست این قیام را سرکوب کند. تنها کمکی که به شورشیان شد، به صورت مرسوله های هوایی بریتانیایی بود. ارتش آمریکا از ارسال محموله کمک رسانی به لهستانی ها خودداری کرد و شوروی نیز اجازه نداد که بریتانیایی هااز فرودگاههای تحت کنترل شوروی در عملیات کمک رسانی استفاده بکنند.
دولت در تبعید لهستان در سال ۱۹۴۴ جایگزین حکومت کمونیستی شد که توسط شوروی در لهستان روی کار آمده بود، آنها پس از آزاد سازی شهر لوبلین واقع در شرق لهستان از دست کمونیستهای وابسته به شوروی به این شهر رفته و در آنجا «دولت موقت لهستان» را تشکیل دادند. تعدادی از اعضای سابق دولت لهستان در تبعید (لندن) نیز به دولت لوبلین پیوسته و دولت وحدت ملی لهستان را پایه گذاری کردند. بلافاصله بریتانیا و آمریکا این دولت را به رسمیت شناختند، در ۲ آگوست ۱۹۴۵ در برلین، هری ترومن رئیس جمهور آمریکا، جوزف استالین رهبر شوروی کمونیست و کلمنت آتلی نخست وزیر بریتانیا برای تعیین مرزهای غربی لهستان وارد عمل شدند. آنها امتداد رودهای اودر و نیسه را مرز بین لهستان و غرب تعیین کردند (این مرز سرانجام به وسیلهٔ آلمان غربی در امضای پیمان عدم تجاوز در ۷ دسامبر ۱۹۷۰ پذیرفته شد). همچنین در ۱۶ اگوست ۱۹۴۵ لهستان مرزهای خود را با شوروی تعیین کرد. قانون اساسی جدید در سال ۱۹۵۲ از لهستان یک نظام دموکراتیک خلق که به نوعی تاثیر پذیری از شوروی بود، ساخت. در سال ۱۹۵۵ لهستان به عضویت پیمان ورشو درآمد و همچنین سیاست خارجی لهستان کاملاً مطابق و الگو برداری شده از شوروی بود.
پایتخت لهستان شهر ورشو (Warsaw)، با جمعیت ۱٫۷۰۷٫۹۸۱ نفری (طبق سرشماری سال۲۰۰۸) بزرگترین شهر این کشور محسوب میشود. این کشور دارای قدمت تاریخی است.
مساحت آن ۳۱۲۶۸۵ کیلومتر مربع است که در رده شصت و هشتم کشورهای جهان قرار میگیرد. در سال ۱۹۹۷ جمعیتی بالغ بر ۳۸۸۰۲۰۰۰ نفر را دارا بود که بدین ترتیب در رده بیست و نهم کشورهای جهان قرار میگرفت.
از مهمترین شهرهای لهستان میتوان به، ووج ۷۹۰ هزار نفر، کراکوف ۷۵۸ هزار نفر، وروسواو ۶۴۰ هزار نفر، پوزنان ۵۷۸ هزار نفر، گدانسک ۴۶۱ هزار نفر، ووج، اشچچین، کاتوویتساشاره کرد.
جنوب لهستان را کوههای کارپات دربر گرفتهاند، رودهای اودر (Oder) و نیسه (Neisse) هم نیز در غرب لهستان جریان دارند، از جمله رودهای مهم لهستان میتوان به، ویستولا (Vistula)، وارتا (Warta) و باگ (Bug) اشاره کرد که نقش مهمی در تجارت لهستان ایفا میکنند. بلندترین نقطهٔ لهستان، کوه ریسی (Rysy) با ارتفاع ۲۴۹۹ متر میباشد که در جنوب لهستان و هم مرز با اسلوواکی در میان کوهستان کارپات قرار دارد.
اقتصاد
واحدهای پول این کشور عبارت است از: زلوتی = ۱۰۰ گروش = ۹۷۵۰ ریال
مهمترین صادرات لهستان را، ماشینآلات و تجهیزات حمل و نقل، خواربار و حیوانات زنده و فراوردههای کشاورزی تشکیل میدهند.
مردم
۹۶ ٪ نژاد مردم لهستان را، لهستانیها، ۱ ٪ را آلمانی، ۱ ٪ را بلاروسها و ۱ ٪ را نیز اوکراینیها تشکیل میدهند، همچنین دین ۹۰ ٪ لهستانیها، کاتولیک، ۱ ٪ ارتدکس و ۱ ٪ نیز پروتستان میباشد. زبان لهستانی، زبان رسمی کشور لهستان است.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|